XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

LANGILLENTZAT

SOZIOLOGI (GIZARTIZTI) GAYAK

Oparrak-Uelgak

Gauzaren bat lortuteko edo-ta norbaiten aurka zerbait egiteko langilleak alkar artzen ba'dabe, asarreazalbena (boy-cott) erakusten dabe, esaterako lantegian iñori lanik egiten itxi ez, langilleari eskatzen dabena ugazabak emon arte.

Oporra ezta besterik ola (fabrike) bateko langilleak edo-ta ogibide bateko guztiak lanik ez egitea baño.

Oporra ugazabak be egin leye, euren oletako ateak itzita.

Ugazaba-opor oneri England'arrak lok out deritxoe.

Oporra ezta ona ez ugaza bentzatez langilleentzat, baña oneintzat batzuetan bearrezkoa.

Opor-egiteko zioa edo zegatiak bear dira, ta, oporrera (uelgara) yo boño len onez alkar aituteko alegindu.

Amezan oporrerako zio batzuk: 1) Langilleen izakerea obatuteko 2) Ugazabak langilleai agindua betetan eztauelako; e.a.

Opor-aldian beste langilleai eskatu legioe lanik ez egiteko, baña indarrez galazo ezetara bez.

Opor aldian ezin ostu lei ezta iñori okerrik egin be.

Yabetasuna

Gizonak etzerik ba'dau, etze orren yabetasuna dauko: yantziak bereak ba'dauz, yantzien yabetsuna dauko.

Yabetsuna, bakotzak bere gauzeagaz berak gura dauana egiteko eskubidea da.

Gizonak, bere biziaren yabetasunik eztauko, bizia eztau berea Jaungoikoak arduraz ebalteko emona baño: au dala ta iñok eztauko bere burua ilteko eskubiderik.

Baña gizona irabaziz naiurrengorik -urrengora datorkozan gauzen yabe da.

Nai ba'dau urratu ta apurtu lei bere yantzia, il leiz bere ardi nai auntza.

Yabetasuna gixonak ludi onetan izan leikian eskubiderik aundiena da ta eskubide au iñok ezin lei indarrez ausi.

Guztienkeri ta laterrikeria

Komunismo ta Sozialismoa

Yabetasunaren kaltezkoak dira Guztienkeria (Komunismoa) ta Laterrikeria (Sozialismoa).

Lelengoaren guraria auxe da: Guztia guztientzat eta ezebez iñorentzat.

Bigarrenak barriz, yabetasuna laterriak (estaduek) bakarrik izan leyela diño.

Orreik eretxi biok susterbakoak dirala erakusteko izerdi aundirik ezta ixuri bear.

Guztia guztientzat ba'da, ludia alper eta moskortientzat da.

Lanik aldanik eta gitzien egin, alik eta ondoen yan eta edan, gexoak bertan bera itzi... lotzabakoenak buru.

Guztia laterrientzako izan ezkero ?Nor alegindu lan egiten?

Norberentzat lan egitea, norberentzako irabazia izanda aldatz-gora egiten ba'yaku.

?Nor nekatu laterriarentzako lanean? olan lan eragiteko abereai (ganaduai) lez atzetik gizonai akiluegaz beste gizon bat imini bearko litxakioe.

Eta or dozu gizona aberetuta.

Guraso batek bere bekokiko izerdiz irabaziriko laukoak edo-ta laukoakaz erosiriko etzea nai beste edozer semeari emon ezin ba'dautsoz, ona dago.

?Zetan nekatu ainbeste lanean, lertuarte lan egin arren zartzaro oberik izateko itzaropenik ezin izan ba'dai?

Guztienkeri ta laterrikeria uzkurtz edo erlejiñoan kaltezkoak be ba-dira, ta Jaungoiko barik eztago zorionik ez ludi onetan, ezta bestean be.

Jaungoikori keztagola ezpaibarik balekie askok (ziur-ziur dakigu gagoana), lelengo besteak eta urrengo euren burua ilgo leukiez.

Siñesmen bakoen artean nor bizi?

Elexean gura dau ugazabak eta langilleak euren bazkun edo alkargoak egitea, eta alkargo oneik erlejiñoaren babezpean bizi daitezela, ez erlejiño barik.

Irakurri XIII'grn. Lon Doipuruaren Rerun Novarun etaGraves de...idazki ederrak.

Baita irakurri X'grn. Pioren Singulari Quadam idazkia, XV' Bedita'k Burry'ri idatzi eutsona eta XI Pi'k Zirnhll-eri idatzia be.